پایان نامه تاثیر ویژگی شخصیتی بر اعتیاد اینترنتی و تمایل استفاده از اینترنت

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک شخصیتی پنج عاملی، اعتیاد اینترنتی و تمایل استفاده از اینترنت صورت گرفته است که دانشگاه سمنان به عنوان مورد مطالعه برای این منظور انتخاب گردید. روش تحقیق از نوع توصیفی(غیر آزمایشی) و از نوع پیمایشی می باشد و با استفاده از داده های به دست آمده به بررسی روابط احتمالی بین ابعاد پنچ گانه ی شخصیت به عنوان متغیر مستقل، اعتیاد اینترنتی به عنوان متغیر وابسته و تمایل استفاده از اینترنت به عنوان متغیر میانجی می پردازد. جامع آماری کلیه دانشجویان دانشگاه سمنان هستند روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای می باشد و حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران مشخص شده است. برای انجام این پژوهش از سه پرسشنامه استفاده گردید. برای ارزیابی پنج عامل شخصیت (برونگرایی، روان رنجوری، گشودگی نسبت به تجربه، سازگاری و وظیفه شناسی) از پرسشنامه پنج عاملی ویژگی های شخصیتی نئو (60 ماده ای) و به منظور سنجش اعتیاد اینترنتی از پرسشنامه ی یانگ و برای تعیین تمایل استفاده از اینترنت از پرسشنامه اسلانبای استفاده گردید. هر سه پرسشنامه استاندارد بوده و مجددا نیز روایی آن ها با اضهار نظر اساتید و صاحب نظران محترم تایید شد و پایایی آن ها نیز با استفاده از معیار آلفای کرونباخ به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری اس پی اس اس و لیزرل با اعمال آزمون های مدل معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی، با توجه به فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که پنج عامل شخصیت برای مناسب بودن سنجش شخصیت تایید شدند و همچنین مولفه های تمایل استفاده از اینترنت در تعیین تمایل به اینترنت تایید شدند و شاخص های اعتیاد اینترنتی نیز در نمونه تایید شدند .نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی و اعتیاد اینترنتی و بین اعتیاد اینترنتی و تمایل استفاده از اینترنت رابطه معنادار وجود دارد اما وجود رابطه معنادار بین ویژگی های شخصیتی و تمایل استفاده از اینترنت تایید نشد.

کلمات کلیدی: شخصیت پنج عاملی- اعتیاد اینترنتی- تمایل استفاده از اینترنت- دانشگاه

تعاریف مفهومی و عملیاتی واژگان تحقیق

شخصیت

الف) تعریف مفهومی: شخصیت از واژه ی لاتین پرسونا گرفته شده است که به نقابی اشاره دارد که هنر پیشه ها در نمایش به صورت خود می زنند. شخصیت را می توان به صورت مجموعه ی با دوام و بی نظیر ویژگیهای تعریف کرد که ممکن است در موقعیت های مختلف تغییر کند. شلدون در تعریف خود چنین عنوان می کند: شخصیت سازمان یافتگی پویشی جنبه های عقلی، عاطفی، انگیزشی و فیزیولوژیکی فرد را گویند

ب) تعریف عملیاتی: در این تحقیق منظور از ویژگی شخصیتی سنجیدن این پنج ویژگی شخصیتی (روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی به تجربه، سازگاری، وظیفه شناسی) اشاره شده که به دست آوردن نمره بالا در هر کدام از ویژگی های شخصیتی نشان دهنده گرایش بیشتر به آن ویژگی شخصیتی در فرد می باشد. که در زیر به صورت جداگانه اشاره شده است.

روان رنجوری

الف ) تعریف مفهومی: افراد روان رنجور دارای برخی ویژگی های متمایز هستند که عبارتند از: ترس، غم، برانگیختگی، خشم، احساس گناه، احساس کلافگی دایم و فراگیر، آنها درجه انطباق ضعیف تری با دیگران دارند و از نظر عاطفی بی ثبات هستند.

ب) تعریف عملیاتی: منظوراز روان رنجوری در این تحقیق نمره ای است که آزمودنی در این بعد شخصیت نمره بالاتر به دست آورد. نشان دهنده روان رنجوری بالاتر در فرد می باشد.

برون گرایی

الف ) تعریف مفهومی: رفتاری است که با دیدگاه عینی و خارجی مشخص شده و با فعالیت عملی بالاتری همراه است، افراد برون گرا (آمادگی کمتری برای تسلط بر نفس خویش برخوردارند.

ب) تعریف عملیاتی: منظور از برون گرایی در این تحقیق نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه شخصیتی آیزنگ نمره بالاتر به دست آورد. نشان دهنده برون گرایی بالاتر در فرد می باشد کسب می نمایند.

گشودگی به تجربه

الف) تعریف مفهومی: افراد باز، زندگی سرشار از تجربه ای دارند. کنجکاو و خلاق اند و در مقایسه با افراد بسته احساسات مثبت و منفی فراوانی دارند.

ب) تعریف عملیاتی: منظور از گشودگی به تجربه در این تحقیق نمره ای است که آزمودنی در این بعد شخصیت نمره بالاتر به دست آورد. نشان دهنده گشودگی به تجربه بالاتر در رد می باشد.

توافق پذیری

الف) تعریف مفهومی: افراد موافق (خوشایند) دارای برخی ویژگی های متمایز هستند که عبارتند از : نوع دوستی و کمک به دیگران، تواضع، سادگی، اعتماد، آمادگی برای دفاع از حق فردی، پیش روی به سمت جنبه های مثبت احتماعی و سلامت روانی بیشتر می باشد.

ب) تعریف عملیاتی:منظور از توافق پذیری در این تحقیق نمره ای است که آزمودنی در این بعد شخصیت نمره بالاتر به دست آورد. نشان دهنده توافق پذیری بالاتر در فرد می باشد.

وظیفه شناسی

الف) تعریف مفهومی: افراد وظیفه شناس دارای برخی ویژگی های متمایز هستند که عبارتند از : توانایی کنترل تکانه ها و تمایلات، به کار گیری طرح و برنامه در رفتار برای رسیدن به اهداف، نمره بالا در زمینه حرفه ای و دانشگاهی، دقیق، وسواسی، محتاط و انعطاف ناپذیر، وقت شناس و قابل اعتماد بودن می باشد.

ب) تعریف عملیاتی: منظور از وظیفه شناس بودن در این تحقیق نمره ای است که آزمودنی در این بعد شخصیت نمره بالاتر به دست آورد. نشان دهنده وظیفه شناس بودن بالاتر در فرد می باشد.

اعتیاد به اینترنت

الف) تعریف مفهومی: انجمن روانپزشکی آمریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در حلول یک دوره ی دوماهه همراه باشد تعریف کرده است و برای تشخیص آن هفت ملاک ارائه کرده است. (حداقل سه معیار در طول دو ماه) :1- تحمل 2- علایم ترک 3- زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه که فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد. 4- تمایل مداوم باری کنترل رفتار 5- صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت 6- کاهش فعالیتهای اجتماعی، شغلی و تفریحی در اثر استفاده از اینترنت 7-تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن.

ب) تعریف عملیاتی:منظور از اعتیاد به اینترنت در پژوهش حاضر نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه اعتیاد به اینترنت به دست می آورد.

تمایل استفاده از اینترنت

الف) تعریف مفهومی:منظور از تمایل استفاده از اینترنت علت هایی است که افراد جذب اینترنت می شوند.

طبق تحقیقات یانگ مولفه های تمایل استفاده از اینترنت به پنج دسته کلی تقسیم می شود که هر کدام زیر مجموعه هایی دارند.

دسته اول: اهداف و نیات شخصی

دسته اول شامل کسانی می شود که به دلایلی همچون داشتن آرامش، سرگرمی، هیجان، بازی و دستیابی به افراد جذب اینترنت می شوند.

دسته دوم: بهبود شخصی

این دسته شامل کسانی است که به دلایلی همچون بهبود سبک زندگی، به روز شدن با تکنولوژی روز، به دست آوردن اطلاعات مفید درباره رویدادهای جدید یا کالاها و خدمات جدید یا پیدا کردن صفحات جدید وب از اینترنت استفاده می کنند.

دسته سوم: ارتباطات مجازی

این افراد شامل کسانی هستند که برای پیدا کردن افراد جالب، پیدا کردن همدم و همراه و یا ملاقات با دوستانشان از اینترنت استفاده می کنند.

دسته چهارم: جبران خدمات مالی

این دسته شامل افرادی می شود که برای کاهش هزینه مکالمات و ارتباطاتشان و یا چک کردن لیست اشتغال و پیدا کردن شغل و یا برای پیدا کردن روش های پولدار شدن از اینترنت استفاده می کنند.

دسته پنجم: جوامع مجازی

دسته آخر شامل کسانی می شود که برای تعلق داشتن یه یک گروه و یا گرفتن حمایت از طرف دیگران جذب اینترنت می شوند.

ب) تعریف عملیاتی:منظور از تمایل استفاده از اینترنت در پژوهش حاضر نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه تمایل استفاده از اینترنت به دست می آورد و نشان می دهد که کدام یک از مولفه های بالا در اعتیاد اینترنتی نقش بیشتری دارد.