مقاله خاک شناسی

مقاله خاک شناسی

بافت خاك یا درصد نسبی ذرات شن، سیلت و رس با توجه به اینكه منعكس كننده تعدادی از خصوصیات یا رفتارهای خاك نظیر نفوذپذیری، ظرفیت نگهداری رطوبت، CEC ، مـواد آلی و رفتار خاك در مقابل شخم و دیگر عملیات خاك ورزی مـی باشد، دارای اهمیت زیادی است [.9] روش های مختلفی برای تعیین درصد ذرات خاك و كلاس بـافت پیشنهـاد شـده است [10 و 12] عـلاوه بـر روش ته نشینی در استوانه ویگنر كه بر اساس تعیین چگالی تعلیق Suspension خاك می باشد، برای مشخص نمودن درصد ذرات خاك و كلاس بافت، روش های فوتوالكتریكی، پی پت و هیدرومتر مورد استفاده قرار می گیرند كه از بین آنها دو روش پی پت و هیدرومتر مورد قبول بوده و متداول شده اند [.4] روش هیدرومتر در سال 1927 توسط بایكاس [7] در تجزیه مكانیكی خاك مورد استفاده قرار گرفت . اساس این روش بر پایه كاهش تدریجی چگالی تعلیق خاك در طول زمان، قرار دارد كه بر اثر ته نشینی ذرات از محاذات حباب هیدرومتر حاصل می شود . والتر و همكاران به نقل از [13] نشان دادند كه نتایج حاصله از هیدرومتر و پی پت با همدیگر همخوانی خوبی دارند . گی و بویدر [11] نشان دادند كه خطایی معادل 1g/1 = در قرائت هیدرومتر باعث ایجاد خطایی در حدود %2 ± در برآورد درصد رس می شود . جعفرزاده و همكاران [3] نیز اثر حذف آهك را بر روی اجزاء بافت خاك مورد بررسی قرار دادند . با توجه به این كه روش قرائت كامل هیدرومتر مستلزم صرف وقت و امكانات می باشد، از طرفی به علت دقت بالای این روش در تعیین بافت خاك، روش های قرائت هیدرومتر با تعداد قرائت های متفاوت و كمتر، به منظور صرفه جویی در وقت و هزینه توسط دانشمندان پیشنهاد شده است كه از جمله آنها، روش چهار قرائت، دو قرائت بایكاس و دو قرائت 40 ثانیه و 6/5 ساعت می باشد .

بافت خاک

اندازه نسبی ذرات خاک را اصطلاحاً بافت خاک گویند که حاکی از ریزی و درشتی خاک می باشد. به عبارت دیگر مقدار نسبی شن و سیلت و رس که ذرات کوچکتر از سنگریزه می باشد ( قطرشان از 2 میلی متر کوچکتر است) بافت خاک را تشکیل می دهد درشت و سبک به خاک شنی و ریز و سنگین به خاک رسی اطلاق می شود. خاک لوم (loam) ما بین این دو نوع و دارای مخلوط مناسبی از شن و سیلت و رس است. خاک های شنی سریع تر از خاک های دیگر خشک و گرم می شوند و راحت تر قابل شخم زدن هستند. خاک های رسی آب بیشتری را در خود نگه می دارند و از بقیه خاک ها دیرتر خشک و گرم می شوند و از همه سخت تر قابل شخم زدن می باشند. خاک های لوم وضعیتی متوسط دارند یعنی قابلیت نگهداری آب در آنها خوب است و نسبتاً خوب شخم زده می شوند.

انواع ذرات تشکیل دهنده خاک (سیستم بین المللی)

نام      اندازه برحسب میلی متر

ریگ و سنگ ( Gravel )      بزرگتر از 2 میلی متر

شن درشت ( Coars sand ) 2 تا 2/0 میلی متر

شن ریز ( Find sand )       2/0 تا 02/0 میلی متر

سیلت ( Silt ) 02/0 تا 002/0 میلی متر

رس (  Clay )         کمتر از 002/0 میلی متر